Wat betekent CBAM voor bedrijven in de EU?
CBAM staat voor Carbon Border Adjustment Mechanism en is een invoerheffing die er voor zorgt dat de uitstoot van bepaalde koolstofintensieve goederen die in de EU worden geïmporteerd, op dezelfde manier wordt geprijsd als goederen die binnen de EU worden geproduceerd.
Sinds 2023 moeten bedrijven eventuele CBAM-goederen en hun emissies al rapporteren , maar vanaf 2026 moeten bedrijven die CBAM-goederen in de douanegebied van de EU importeren daar ook CBAM-certificaten voor gaan aankopen op basis van de emissies van de goederen.
Het uiteindelijke doel van CBAM is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en het milieu te beschermen, ook buiten de grenzen van de EU. CBAM zorgt ervoor dat bedrijven buiten de EU geen oneerlijk voordeel behalen door goedkopere goederen te produceren met lagere milieunormen. Tegelijkertijd worden bedrijven gestimuleerd om over te stappen op duurzamere productie.
Een eerlijke transitie
CBAM maakt deel uit van de bredere klimaatdoelstelling 'Fit for 55' van de EU, die ernaar streeft de uitstoot tegen 2030 met ten minste 55% te verminderen. Door dezelfde milieueisen te stellen aan geïmporteerde goederen als aan in de EU geproduceerde goederen, wordt de concurrentie eerlijker en wordt de wereldwijde klimaatimpact verminderd.
Welke goederen vallen onder CBAM?
De CBAM is in eerste instantie van toepassing op een kleine groep goederen die vaak hoge emissies veroorzaken tijdens de productie.
- IJzer en staal
- Aluminium
- Cement
- Meststoffen
- Elektriciteit
- Waterstof
Mogelijk worden er in de toekomst meer productgroepen toegevoegd. Momenteel vallen sommige bewerkte producten, zoals stalen schroeven en fittingen, al onder de CBAM.
Import van goederen vanuit alle landen, uitgezonderd de landen die onder het EU Trading Systeem (ETS) vallen, is onderhevig aan CBAM.
CBAM is enkel van toepassing op goederen die binnen de Europese Unie in vrij verkeer worden gebracht. Goederen in transit vallen dus niet onder deze regeling.
Wat betekent de CBAM voor Belgische en Nederlandse bedrijven?
Bedrijven die goederen importeren die onder de CBAM vallen, moeten informatie verzamelen over de CO2-voetafdruk van de goederen. Gedurende een overgangsperiode, die loopt van oktober 2023 tot eind 2025, moeten zij de gegevens elk kwartaal rapporteren. Vanaf 2026 gaat de EU heffingen heffen op basis van emissies. Importeurs kunnen een derde partij of adviseur aanstellen om de CBAM-aangifte in te dienen, maar blijven wel steeds zelf verantwoordelijk.
Het is belangrijk om te begrijpen hoe de CBAM nu werkt om toekomstige kosten of vertragingen te voorkomen. Meer informatie kan je vinden bij de verantwoordelijke instanties:
- In België: Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - DG Leefmilieu (dienst Klimaatverandering)
- In Nederland: Nederlandse Emissieautoriteit (NEa)
Wanneer treedt CBAM in werking?
CBAM wordt in twee fasen ingevoerd:
- Overgangsperiode van oktober 2023 tot eind 2025 - Gedurende deze periode moeten importeurs kwartaalrapportages indienen, maar hoeven ze nog niets te betalen. Het doel is om gegevens te verzamelen en de systemen voor te bereiden.
- Volledige implementatie vanaf januari 2026 - Vanaf dat moment zijn CBAM-certificaten vereist. Importeurs moeten certificaten kopen en indienen die overeenkomen met de emissies die hun goederen veroorzaken.
Wat moeten importeurs van CBAM-goederen doen?
Importeert u goederen die onder CBAM vallen, dan moet u:
- Registreren als melder bij de bevoegde autoriteit
- Zorg ervoor dat u informatie over de CO2-uitstoot van uw leveranciers ontvangt
- Dien kwartaalrapportages in met emissiegegevens (tijdens de overgangsperiode)
- Vanaf 2026: Koop CBAM-certificaten en betaal op basis van emissieniveaus
Het is daarom belangrijk om nu al te beginnen met de voorbereidingen, zowel technisch, intern als in uw contacten met leveranciers.
✔ Controleer uw douanebeheer- en importdocumentatiesystemen
✔ Volg updates van de douane en de Europese Commissie
✔ Overweeg of er behoefte is aan externe ondersteuning
Wat gebeurt er als bedrijven zich niet aan de regels houden?
Als u als importeur niet of onjuist rapporteert, kunt u te maken krijgen met
- Sancties en boetes
- Vertragingen bij de douaneafhandeling
- Problemen bij import in de toekomst
Het is daarom belangrijk om CBAM correct te beheren, ook tijdens de overgangsperiode.