De nieuwe Europese richtlijnen rond emissierapportering komen stilaan dichtbij. Vanaf 1 januari 2024 moeten grote bedrijven de volledige uitstoot van hun logistieke keten in kaart kunnen brengen. Een TMS is een handig hulpmiddel om aan de rapporteringseisen te voldoen. 

Op 5 januari ging de Europese CSDR-wet officieel van kracht. Bedrijven die actief zijn binnen de Europese Unie, zullen vanaf 1 januari 2024 in financiële verslagen ook moeten rapporteren over hun ecologische impact en de inspanningen die ze leveren om die in te perken, met boetes tot vijf procent van de omzet voor wie dat niet doet. De Europese Commissie wil met de wet niet alleen bedrijven wakker schudden, maar ook consumenten en beleggers aanzetten tot duurzame keuzes. 

De wet geldt in eerst instantie voor grote, beursgenoteerde bedrijven (>500 werknemers), maar tegen 2026 zal iedereen eraan moeten voldoen. Dat zal heel wat inspanningen vergen, want bij emissierapportering komt veel kijken. We spreken met Eric Geerts van Descartes Systems Group, een wereldwijde marktleider in logistieke software, over hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden op de wetgeving. Descartes ziet in transportbeheersystemen (TMS) het ideale vertrekpunt om de logistieke keten te verduurzamen. Binnen de scope 

De totale emissies van een organisatie worden in drie niveaus opgedeeld, ook wel scopes genoemd. Scope 1 is je directe uitstoot van broeikasgassen en is dus ook het meest ‘eenvoudig’ om op te volgen. Onder Scope 2 valt de indirecte uitstoot waar je nog altijd wel een goed zicht op hebt, denk aan het energieverbruik op kantoor of in productiefaciliteiten. “Scope 3 is waar het een stuk complexer wordt omdat het zowel upstream- als downstreamactiviteiten omvat: hoeveel uitstoot is nodig om een product van een leverancier tot bij je bedrijf en nadien tot bij de klant te krijgen?”, zegt Geerts. “Een groot deel van die uitstoot heb je niet zelf onder controle. Maar het is wel belangrijk om dit te weten, want Scope 3-emissies vertegenwoordigen tot negentig procent van de totale uitstoot.” 

De druk komt niet alleen vanuit regulatoren. Geerts: “Consumenten beginnen meer rekening te houden met de ecologische impact van hun aankopen, blijkt uit een recente studie van Descartes binnen de e-commercesector. Al zal wetgeving op korte termijn meer invloed hebben. Dit gaat verder dan de verplichting om te rapporteren over uitstoot, er komen ook strengere normen voor scheepvaart en transport die extra kosten met zich kunnen meebrengen. De aandacht voor duurzamere logistiek zal daardoor automatisch verhogen.” TMS in de bres 

Bewustwording over de aankomende wetgeving is slechts het begin. De rekensom van Scope 3-emissies vereist soms hogere wiskunde. “Je hebt veel data nodig die je vaak bij externe partijen moet opvragen”, verduidelijkt Geerts. “Bovendien zijn er meerdere manieren om de uitstoot te berekenen. Er wordt nu veel gewerkt met gemiddeldes, maar die geven je geen volledig beeld. De wetgeving bevat hierover niet altijd duidelijke richtlijnen, al zijn er wel referentiekaders beschikbaar waar je je op kan baseren.” 

Hoe meer data je over je emissies kan verzamelen, hoe correcter en vollediger je uiteindelijke berekening zal uitdraaien. Een TMS kan daarbij een handig hulpmiddel zijn. Veel bedrijven gebruiken vandaag een TMS als het centrale administratieve systeem om het transport van goederen op te volgen, en bijgevolg ook de uitstoot die daarmee gepaard gaat. 

Een TMS brengt zichtbaarheid in je logistieke keten.

Geerts legt uit: “Een TMS brengt zichtbaarheid in je logistieke keten. Je kan er op ieder moment volgen waar je goederen zich bevinden. Met die informatie kunnen de afstanden berekend worden die de goederen hebben moeten afleggen om op hun eindbestemming te geraken. Niet alleen voor vrachtwagens, maar ook voor schepen en zelfs vliegtuigen. Een goede oplossing kan goedereninformatie ophalen uit het ERP-platform van de organisatie, maar ook uit de systemen van vervoerders.” 

De informatie die uit het TMS voorkomt, is niet alleen nuttig om aan de emissierapporteringsvoorwaarden te voldoen, maar moet ook de basis leggen om duurzame transportbeslissingen te maken. “Via het TMS kunnen bedrijven hun transport beter consolideren. Door zendingen samen te voegen, worden minder lege vrachtwagens uitgestuurd en kunnen afstanden tussen klanten worden ingeperkt”, aldus Geerts.Communicatie is de sleutel 

Onder de tikkende klok van de nakende rapporteringsplicht, ziet Geert nog wel grote uitdagingen. “Het TMS is een goed startpunt, maar er zal meer informatie nodig zijn. Het is cruciaal dat bedrijven in dialoog gaan met hun ketenpartners. Dat moet bijkomende informatie opleveren, zoals het type brandstof of het gebruik van elektrische voertuigen.” 

“Ik zie op dit moment nog een knelpunt bij het verzenden van kleine pakjes via koeriersdiensten of groupagetransport. Zij hebben op dit moment nog vaak geen service om die gegevens terug te sturen. Doordat zij gebruik maken van verschillende hubs en vervoermiddelen is het moeilijk voor een bedrijf om daar dan ook zicht op te hebben. Alle betrokken partijen moeten met elkaar communiceren om tot de beste metingen te komen”, besluit Geerts. 

Wij onthouden uit het gesprek dat de tijd om in actie te schieten liever vandaag dan morgen is. Vanaf 2024 zal duurzaamheid meer dan ooit een collectieve inspanning over de hele supply chain heen vergen. Het nieuwe jaar zal sneller voor de deur staan dan je denkt.  

Deze blog verscheen eerst op Ecotips.org